Fikir Birliği Mekanizması(Consensus Mechanism) Nedir?
Blok zincir yazı dizimizin ikinci bölümünde fikir birliği(consensus) mekanizmalarını ele alıyoruz.
Blok zincirinde ağın tek bir durumu üzerinde anlaşmaya varabilmek için konsensüs mekanizmaları kullanılır. Örneğin, Bitcoin blok zincirinde, hesaplama gücünün kullanılmasını gerektiren fikir birliği mekanizması Proof of Work kullanılır ve bu, ağdaki tüm düğümleri dürüst tutmak için karmaşık bir matematiksel bulmacayı çözmek gerektirir. Madenciler bulmacayı çözer, yeni bloğu oluşturur ve işlemleri onaylar[1]. Bazı konsensüs mekanizmaları şunlardır:
İş kanıtı (Proof of Work) : Bir blok zincirindeki bir sonraki bloğun gerçek ve tek versiyonun olmasını sağlar. Güçlü rakiplerin sistemi rayından çıkarmasını engeller. Bitcoin yaratıcısı Satoshi Nakamoto mahlaslı bilgisayar bilimcisi iş kanıtı mekanizmasının karar vermede temsil sorununu da çözdüğünü ifade eder ve devamında her IP adresinin 1 oya sahip olmasi gibi bir durumda birden fazla IP adresi elde edebilen herkesin sistemi alt üst edebilecegini belirtmiştir[2].
Madenciler son derece zor bir kriptografik bulmacayı çözmek için yarışarak zincire bir mempoolda bulunan transaksiyonlardan oluşan yeni bir bloğu eklemek için yarışırlar. Madenciler bulmacayı çözme karşılığında 6.25 yeni basılmış Bitcoin ve bloktaki transaksiyonların işlem ücretini ödül olarak alırlar. Bu ödül miktarı Bitcoin halving ile açıklanabilir. Her 210.000 bloktan sonra Bitcoin madencilerine işlemleri işlemek için verilen blok ödülü yarıya indirilir. 
Şekil 1.1 : Bitcoin Halving Grafiği
Hisse Kanıtı(Proof Of Stake): Hisse Kanıtı(POS) konsensüs mekanizmasında yüksek güce sahip sistemlere yatırım yapmak yerine sistemin kripto varlığa yatırım yapılır. Mining işlemi yoktur bunun yerine tüm jetonlarin ilk günden var olduğu bir sistem vardır. Şekil 2.4’te görüleceği üzere bu sistemde bir sonraki bloğu oluşturma şansımız cihazımızın hesaplama gücü yerine sahip olduğumuz jeton miktarına bağlıdır. 400 jetona sahip birisinin bir sonraki bloğu oluşturma şansı 100 bloğa sahip olan birinden 4 kat daha fazladır. Hali hazırda Proof of work mekanizmasını kullanan Ethereum yakın bir zamanda hisse kanıtı mekanizmasına geçmeyi planlıyor. Bunun temel nedeni iş kanıtı sisteminin çok fazla enerji tüketimine neden olmasıdır.
Ethereum hisse kanıtı konsensüs mekanizmasına geçtikten sonra madencilerin zorlu matematiksel işlemler ile nonce değeri tahmin etmesine gerek kalmayacak. Onaylayıcı(Validator) adı verilen katılımcılar arasında sahip oldukları jetonlar da dikkate alınarak rasgele bir seçim yapılacak ve seçilen kişi bir sonraki bloğu ekleyip ödülü kazanacak. Ethereum blok zincirinde validator olabilmek için minimum 32 Ether kilitlemek gereklidir[3]. Onaylayıcı olarak bulunulan süre boyunca kilitlenen bu varlıklar kullanılamayacaktır.
Şekil 1.2 : Proof of Work ve Proof of Stake konsensüs mekanizmalarının karşılaştırılması [4] .
KAYNAKLAR
[1] Nakamoto, S. (2008). Bitcoin whitepaper(2019).
[2] https://cointelegraph.com/explained/proof-of-work-explained
[3] https://ethereum.org/en/developers/docs/consensus-mechanisms/pos/
[4] Nguyen, C. T., Hoang, D. T., Nguyen, D. N., Niyato, D., Nguyen, H. T., & Dutkiewicz, E. (2019). Proof-of-stake consensus mechanisms for future blockchain networks: fundamentals, applications and opportunities. IEEE Access, 7, 85727-85745.